De vergelijking van het oude en nieuwe straatbeeld is een mengeling van nostalgie, herinnering, spijt en herkenning. Voor deze aflevering van ‘Tijdreis’ ging onze vaste fotograaf Ton Frenken weer voor u op pad. Deze keer weer in de dorpskern. Alfons Bruekers nam een duik in het archief van de Stichting Geschiedschrijving Nederweert en leverde een oude foto en het bijbehorende verhaal.
Schuilkerk
Het is een van de grootste en fraaiste particuliere monumenten in de Kerkstraat, de prachtige hoeve Kerkstraat 29/31. Het woonhuis draagt aan de Kerkstraatzijde een gevelsteen met het jaartal 1757. De niet minder monumentale schuur die daar achter ligt is uit 1788. In de Franse Tijd diende die schuur enige tijd als schuilkerk, toen de uitoefening van het katholieke geloof op last van Napoleon was verboden. Samen met de nog bestaande woonruimte van de ondergedoken pastoor vormt dit ensemble een soort monument-in-het-monument.
Lusten
Bij de cultuurhistorische rondleidingen door de kern van Nederweert is een bezoek aan dit rijksmonument altijd een van de hoogtepunten. Thea Bongers biedt de deelnemers ook altijd graag toegang tot de fraaie binnenplaats. In de volksmond heeft het pand de naam ‘Huis van de Twaalf Ambachten’. Dat heeft er mee te maken dat het huis zover als we in de geschiedenis ervan terug kunnen gaan (en dat is tot 1550) maar liefst twaalf verschillende beroepen of ambachten heeft gehuisvest. Variërend van bierbrouwerij, blauwververij, onderwijzerswoning, kunstenaarsatelier, klokkengieterij, notariskantoor tot kantoor van de Boerenleenbank. En ook nog enige tijd een ‘huis van vleselijke lusten’, in het begin van de 17e eeuw. Het spreekwoordelijke dertiende ongelukje bij de twaalf ambachten…
Luidklokken
De oude foto is gemaakt door de Rijksdienst voor de Monumentenzorg in 1965 en komt uit hun fotocollectie. Het moment van fotograferen was het laatste jaar dat er nog keibestrating lag in de Kerkstraat. Een klein stukje is daarvan nog te zien. De tuin is van de straat afgescheiden door een haag en drie grote populieren. Het huis aan de rechterzijde, van Wim en Philoméne Bongers, zou pas in 1968 gebouwd worden. Op de oude foto is op die plek nog een tuin te zien. In 1787 zijn daar de grote bronzen luidklokken van de St. Lambertuskerk gegoten. Honderd jaar later verzorgde fanfare ‘Burgerlust’ op die locatie haar muziekuitvoeringen voor de burgerij. Ook was er enige tijd een beugelbaan, waarvoor in 1910 vergunning werd verleend. Kort na de oorlog stond er in de tuin een houten noodwoning waar piet Vinken een schoenherstelwerkplaats had gevestigd.
Aanzicht
Het unieke van de oude foto zit hem vooral in het prachtige aanzicht van de monumentale boerderij met de gezwenkte Gelderse gevel van het woonhuis en de boogpoort die toegang geeft tot het erf. Door de huidige bebouwing is dat beeld een beetje aan het zicht onttrokken, maar deze Tijdreis maakt het mogelijk om het weer te bekijken. Maar wie echt de sfeer van het monument wil proeven, schrijft zich in voor de volgende rondleiding door de oude kern, op zondag 29 september. Dat kan via info@guulke.nl.
Alfons Bruekers
Stichting Geschiedschrijving Nederweert
Het bericht Tijdreis: Kerkstraat 29/31 verscheen eerst op Nederweert24.
